КАЗНЕНА ОДШТЕТА У АМЕРИЧКОМ ПРАВУ

Apstrakt

U ovom radu proučavamo kaznenu odštetu koju predviđa američko pravo sa pravnog i ekonomskog aspekta. Kaznenom odštetom, kao specifičnim vidom naknade štete, ostvaruju se tri podjednako važna cilja odštetnog prava ‒ kompenzacija, prevencija i kažnjavanje. Budući da ciljevi odštetnog prava ne moraju nužno biti kompatibilni, cilj ovog rada jeste utvrđivanje efekata primene kaznene odštete od strane sudova na planu realizacije ovih ciljeva. Pri tom, posebna pažnja posvećuje se pitanju optimalne prevencije budućih šteta, zbog čega se implikacije kaznene odštete utvrđuju u okviru ekonomskih modela. No, novija psihološka istraživanja bacaju novo svetlo na efekte primene kaznene odštete, tako da rad obuhvata i psihološke aspekte ove vrste naknade štete.

Prvi deo rada odnosi se na pojam i svrhu kaznene odštete u američkom pravu. Drugi deo rada obuhvata pitanje uloge kaznene naknade štete u prevenciji budućih šteta, sa pojedinačnog i društvenog aspekta. U trećem delu rada iznose se nalazi eksperimentalnih psiholoških istraživanja u vezi sa stavovima pojedinaca o značaju optimalne prevencije. Ovaj deo, takođe, obuhvata i praktične probleme u vezi s primenom ovog pravnog instituta, kao i promene postojećih pravila o kaznenoj odšteti u američkom pravu. U završnom delu rada, sumiramo zaključke bazirane na nalazima iz ekonomskog modela i eksperimentalnih istraživanja, i iznosimo generalan zaključak o dometima kaznene odštete kao instrumenta za ostvarenje istaknutih ciljeva odštetnog prava.